12 қыркүйекте «Ұлы дала елі» экспедициясы  Ақтоғай және Ертіс аудандарында болып, тарихи-этнографиялық бай материал жинады. Ғалымдар жаңа деректерді зерделеп, ғылыми айналымға енгізу бойынша үлкен жұмыс жүргізуі керек.

12 қыркүйекте «Ұлы дала елі» экспедициясы  Ақтоғай және Ертіс аудандарында болып, тарихи-этнографиялық бай материал жинады. Ғалымдар жаңа деректерді зерделеп, ғылыми айналымға енгізу бойынша үлкен жұмыс жүргізуі керек.  

Ақтоғай ауданында экспедиция мүшелері XVIII ғасырдың екінші жартысында Орта Ертіс қазақтарыа басшылық жасаған Сұлтанбет сұлтанның есімімен байланысты жерлерде болды. Ол Абылай ханның немерелес інісі болып келеді. Бұл туралы дерек «Описание Средней орды киргиз-кайсаков» кітабының авторы капитан И. Андреевке берген шежіреде бар.  

Султанбет Абылайды жоңғар тұтқынынан босату, жерге байланысты қазақ-қытай дауларында, сондай-ақ Ресеймен арадағы қарым-қатынаста  кезінде еларалық істің жөнін білетін дипломаттық қасиеттерін танытқан. 1762 жылы Екатерина II өзінің таққа отыруына байланысты рәсімге Нұралы хан мен Абылай ханға және Султанбетке шақырту грамотасын жіберуі де оның Қазақ хандығында беделі бар тұлға екендігін көрсетеді. Ол Екатерина II-мен хат жазысып тұрған.

Ауданда Сұлтанбет сұлтанның ұлдары Иман мен  Жантемірдің тұрағы болған Төре түбегі сияқты тарихи мекен, сондай-ақ сұлтан мен оның ұрпақтарының кесенесі бар.  Ғимарат қызыл кірпіштен  күмбезделіп, төменгі жағы сегіз қырлы етіп салынған, биіктігі 5 м. Іщінде Жошы хан жерленген қасиетті Ұлыдан әкелінген биіктігі 185 см, салмағы үш тонналық тас қойылған.

Ертіс ауданындағы Найза шатқалында орналасқан тарихи ескерткіштің де маңызы зор. Осы жерде,  Тоқта ауылынан оңтүстік-шығыста 15 км. жерде, Абылай ханның әскері ат шалдырған. Қанжығалы руынан шыққан 17 мың жылқысы бар атақты Мұрат бай Абылай ханға жауынгерлер мінетін 400 тұлпар сыйлаған. Аңыз бойынша, хан әскері тоқтаған жерде ұзақ уақыт бойы найза жерге шаншылып тұрған.

С.Н. Мамытова, ҒСТ төрайымы,  Павлодар  облысы

Павлодар облысы әкімі аппаратының «Қоғамдық келісім» КММ

медиа қамтамассыз ету бөлімі

Кейін қарай