
288
Сим Феликс Алексеевич
Өмір жылдары: (1935 -2008 жж.)
Қазақтың көрнекті ғалым-гуманисті Солтүстік Қазақстан облысының білім беру мекемелерінің ғылымы мен біліміне, сондай-ақ облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылуына үлкен үлес қосты. Профессор, университетте 45 жылдан астам жұмыс істеді, оның 15 жылдан астамы - Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің бірінші проректоры. Атақты ғалым, жоғары мектеп ұйымдастырушысы. Ол жерлестерінің арасында үлкен беделге ие болды. Ол қазақ тілі мен мәдениетін белсенді түрде насихаттады.
Феликс Алексеевич 1935 жылы 24 қазанда Хабаровск өлкесінің Осиповка ауылында (Ресей) Амур өзені флотының қызметкерінің отбасында дүниеге келді.
1937 жылы кәрістерді Қиыр Шығыстан депортациялау кезінде ол отбасымен бірге он мыңдаған басқа отбасылар сияқты Қазақстан аумағына қоныстандырылды. Ф.А.Симның отбасы. Солтүстік Қазақстан облысы, Келлеров ауданы, Дмитровка ауылында қоныстанды.
1955 жылы ол Қарағанды облысының Ағадыр станциясындағы орта мектепті бітіріп, Петропавл педагогикалық институтының тарих-филология факультетіне оқуға түседі.
1960 жылы ол Петропавлдағы есеп техникумында тарих және әдебиет пәнінің мұғалімі болып жұмыс істей бастады. Содан кейін 1961 жылы ол Солтүстік Қазақстан университетінде оқытушы болды, ол біраз уақыттан кейін кафедра меңгерушісі болып тағайындалды.
1967-1970 жылдар аралығында. Мәскеудегі КСРО Ғылым академиясы Философия институтының күндізгі аспирантурасында оқыды. 1971 жылы «К вопросу о природе категорий диалектики» тақырыбында кандидаттық диссертация қорғады, философия ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесіне ие болды.
Ф.А. Сим Солтүстік Қазақстан университетінің тарих және филология факультетінің деканы қызметіне орналасып, біраз уақыттан кейін оқу ісі жөніндегі проректор болып тағайындалды.
1994 жылдан бастап университеттің бірінші проректоры болды. Өзінің туған жері – М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университетінде (К.Ушинский атындағы Петропавл педагогикалық институты кезінен бастап) Сим Ф.А. өмірінің 48 жылында жұмыс істеді.
Феликс Алексеевич Солтүстік Қазақстан облыстық Қазақстан халқы ассамблеясы ашылған сәттен бастап оны құруға және оның жұмысына белсене қатысты. 1992-2001 жылдар аралығында Сим Ф.А. Солтүстік Қазақстан облыстық кәріс мәдени орталығын жемісті басқарды. Ол сонымен қатар облыстық және республикалық Қазақстан халқы Ассамблеясының тұрақты мүшесі болды.
Ф.А. Симнің 50-ден астам ғылыми еңбектері жарық көрді. Ол еліміздің жетекші жоғары оқу орындарында, сондай-ақ кадрлардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау бойынша оқу орындарында дәрістер оқыды. Ол студенттерге білім беруде батыстың жаңа технологияларын енгізудің белсенді жақтаушысы, Солтүстік Қазақстан облысында білім беру мекемелері жүйесін реформалау процесінің қатысушысы болды, М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетін құруға қатысты. 1974 жылдан бастап доцент ғылыми атағына ие болды, ал 1995 жылы оған университет профессоры академиялық атағы берілді.
Ф.А. Сим көп жылдар бойы Петропавл қаласындағы білім қоғамының аймақтық ұйымын басқарды. 2000 жылдан 2002 жылға дейін Ф.А. Сим дарынды балаларға арналған «Дарын» мектеп-лицейін басқарды, ал 2002-2008 жж. оның ғылыми кеңесшісі болды.
Ол өзінің туған аймағында тұратын этностар өкілдері арасындағы келісімді, бейбітшілікті және достықты сақтауға үлкен жеке үлес қосты. Оның белсенді өмірлік ұстанымы жергілікті жастардың толеранттық сезімі мен жаңа қазақстандық патриотизмді тәрбиелеуге ықпал етті.
Қазақстан Республикасының 1993 жылғы 14 сәуірдегі Заңының 3-бабы негізінде Ф.А.Сим Солтүстік Қазақстан облысы прокуратурасының 1996 жылғы 24 маусымдағы № 13-1-470 қаулысымен жаппай саяси қуғын-сүргін құрбаны ретінде ақталды.
Сим Феликс Алексеевич 2008 жылы 73 жасында қайтыс болды.
Ғылыми және қоғамдық қызметі үшін ол «КСРО білім беру ісінің үздігі», Бүкілодақтық «Білім» қоғамының медальдарымен, «Белсенді жұмысы үшін», «Ерен еңбегі үшін», «Көп жылдар бойы және адал қызметі үшін», «Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне 10 жыл», «Астана» медальдарымен марапатталды.
«Қазақстан Республикасы білім беру ісінің құрметті қызметкері» белгілерімен, Солтүстік Қазақстан халық депутаттары Кеңесінің, Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің құрмет грамоталарымен, төсбелгілермен марапатталды: КОКП Орталық Комитетінің, КСРО Министрлер Кеңесінің, «Бүкілодақтық Орталық Кәсіподақтар Кеңесінің және Комсомол Орталық Комитетінің «Социалистік жарыстың жеңімпазы», Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі, Солтүстік Қазақстан облысының әкімінің құрмет грамоталарымен марапатталды.
2006 жылы Солтүстік Қазақстан облыстық мәслихаты Ф.А.Симге «Солтүстік Қазақстан облысының Құрметті азаматы» атағын берді.
1.Корейцы Казахстана в науке, технике и культуре. Алматы – 2002. – 624 с.
2. Ашимов У. и др. О Симе Феликс Алексеевиче http://www.daryn-sk.kz/felix.html
3. Табакова З. Мудрый человек и дел прекрасных созидатель. Сайт СКГУ им. М.К. Козыбаеыва. nkzu.kz
4. «Книга памяти» Ассамблеи народа Казахстана Костанайской области. https://ne-np.facebook.com/groups/1516737761743533/permalink/2934504096633552/
5. Казахстан: национальная энциклопедия: в 5 т. / гл. ред. Б. Аяган. - Алматы, 2006. - Т. 1. - 560 с.
2009 жылы Ф.Сим атындағы аудиторияның салтанатты ашылуы болды. Ол өзі ұзақ уақыт жұмыс жасаған университеттің үшінші ғимаратының үшінші қабатында орналасқан.
2014 жылдың қыркүйек айында М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің ғимаратында Ф.Симді еске алуға арналған мемориалды тақта ашылды. Еске алу шарасының қатысушылары өздерінің досы, әріптесі және тәлімгері деген сөздерді «Көрнекті мұғалім» және «Бас әріппен жазылған адам» деп атады.
2015 жылдың наурыз айында университет кітапханасы Сим отбасынан оның жеке кітапханасынан философия, мәдениеттану, дінтану және басқа да тақырыптар бойынша 400-ден астам атаулы құнды басылымдар алды.
Ұқсас жаңалықтар
2 Шілде, 15:38
Астанада «Қазақстан мен Беларусь: достық әуендері» атты Беларусь мәдениетінің фестивалі өтті
4 Шілде, 18:04
ҚХА Ведомствоаралық ғылыми-сараптамалық құрылымының алғашқы отырысы өтті
4 Шілде, 14:19
«Ассамблея жастары» делегациясы Өзбекстандағы халықаралық іс-шараларға қатысты
6 Шілде, 11:50
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Астана күнімен құттықтауы
6 Шілде, 09:06
Мемлекет басшысы Ұлттық домбыра күнімен құттықтады