
371
Атмачиди Аким Иванович
Өмір жылдары: (1937 – 2013 жж.)
Өндірістің көрнекті ұйымдастырушысы. ҚР көмір өнеркәсібінің құрметті қызметкері, Қазақстанның еңбек сіңірген құрылысшысы. «Алтын жұлдыз» орденімен марапатталған, «Халық қаһарманы» құрметті атағына ие болған республикадағы алғашқы өндірісшілердің бірі, Қазақстанның еңбек сіңірген құрылысшысы.
Аким Иванович қаһарлы 1937 жылы Краснодар өлкесінде дүниеге келген. Сол жылы әкесі Иван Пантелеевич Атмачиди наубайханада қарапайым жұмысшы болып жүрген адам НКВД-ның Кеңеске қарсы іс-әрекет тудырды деген айыбымен атылады (1954 жылы қайтыс болғаннан кейін ақталды).
1942 жылы, 5 жаста болғанда, оның грек отбасы Қазақстанға арнайы қоныс аударумен көшірілді. Ұзақ және ауыр жолдан кейін олардың отбасы Семейге келеді. Атмачидидің әжесі, анасы және төрт баладан тұратын үлкен отбасын қазақ отбасы паналайды. Оның айтуынша, барлық қиындықтарға қарамастан, қазақтардың жері өмірінің ең жақсы күндері өткен туған жеріне айналды. Мұнда ол күн сайын сүйікті ісімен айналысты. Таңдаған сүйікті мамандығы – құрылыс инженері қызметі Аким Атмачидиге өндірістегі барлық мансаптық сатысылардан өтуге мүмкіндік берді. Мектепті бітірген соң ол құрылыс техникумына, ал кейін өндірістен қол үзбей Жамбыл технологиялық институтының экономика факультетіне инженер-экономист мамандығы бойынша оқуға түседі.
«Темірбетон өндірісі бірлестігінің» бас директорының еңбек кітапшасында азғантай ғана жазбалар жазылған. Еңбек жолын 1958 жылы «Семсовнархозстрой» тресінде бетон торабының шебері ретінде бастады. Бір жылдан кейін № 1 құрама темірбетон комбинатына келді, онда 1967 жылға дейін техник-зертханашы, ауысым шебері, құрама темірбетон цехының бастығы, комбинат директорының орынбасары болып жұмыс істеді.
1986 жылы Атмачидидің ұйымдастырушылық таланты, жаңа технологияларды енгізуі арқасында зауыт өзінің мәртебесін өзгертіп, темірбетонның өндірістік бірлестігіне айналады. Сол кездегі Семей газеттерінің бірі жазғандай, «Еліміздің жетекші ғылыми орталықтары үшін бірлестік цехтары өзіндік сынақ полигонына айналды. Ғалымдар ЖЭО-ның суперпластификаторлары мен күлін өндіріске енгізуге көмектесті, бұл металл мен цементті айтарлықтай үнемдеуге мүмкіндік берді». Бірлестік құрамына 2 комбинат, 3 зауыт және жөндеу-құрылыс басқармасы кірді.
Бір тоқсан ғасырға жуық уақыт бойы Аким Иванович Атмачиди өнеркәсіптік құрылыс саласындағы ең ірі базалық кәсіпорынның бірінші басшысы лауазымын атқарды. Төрт бесжылдық ішінде ол бұрынғы КСРО-да үздік деп танылып, бүкілодақтық Құрмет тақтасына және республиканың Алтын кітабына енгізілді.
1995-2002 жылдары Аким Атмачиди «Семей» қаржы-өнеркәсіптік тобының президенті, кейін Директорлар кеңесінің төрағасы болып сайланды. Оның басшылығымен компания Қазақстан Республикасының құрылыс индустриясы көшбасшыларының қатарына кірді. Бұл бірлестіктің темірбетон блоктарынан тек көшелер ғана емес, сонымен қатар республиканың әртүрлі аймақтарындағы бүкіл қалалар мен ауылдар салынды.
Аким Атмачидидің зор беделі айналасында пікірлестерді біріктіре білу, қоршаған ортаны ынта мен еңбекқорлықпен ынталандыру сияқты оның жеке қасиеттерінен құралған. Аким Иванович Атмачиди еңбек еткен кезеңінде тұрақты түрде қалалық және облыстық кеңестердің депутаты, екі шақырылымда Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің депутаты болып сайланды. Қазақстан халқы Ассамблеясының белсенді мүшесі болған, қазақ тілін жетік меңгерген және көпэтносты ортада мәдениетаралық байланыстарды нығайтуға зор үлес қосқан.
Ірі өндірістік бірлестікте табысты басшылық еткені және елдің дамуына қосқан зор үлесі үшін Аким Иванович Атмачиди «Халықтар достығы» орденімен, екі «Құрмет белгісі» орденімен, «Қазақстанның еңбек сіңірген құрылысшысы» құрметті атағымен марапатталды және Дуванов атындағы КСРО кәсіподақтар сыйлығының лауреаты атанды.
Энергетика және табиғи ресурстар министрлігінің алқасы А.И. Атмачидиге «ҚР көмір өнеркәсібінің құрметті қызметкері» атағын берді. 1995 жылы Аким Атмачидиге Қазақстан Республикасының жоғары марапаты – «Халық қаһарманы» атағы беріліп, Алтын жұлдыз табыс етілді. 1997 жылы аймақтың қоғамдық өміріне белсенді қатысқаны үшін Аким Ивановичке «Семей қаласының Құрметті азаматы» атағы берілді.
1. Атмачиди Аким Иванович // Казахстан. Национальная энциклопедия. -Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2004. - Т. I. https://redday.ru/people/Atmachidi_Akim_Ivanovich
2. Кропачева В. Человек эпоха // Спектр. - 2012. - 19 қыркүйек. – 1-б.
3. Левина Ф. Заслуженному строителю // Вести Семей. - 2012. - 25 қыркүйек. – 1-б.
4. Национальная энциклопедия «Казахстан». Т.4. / Гл. ред. Б. Аяган. - Алматы: Главная редакция «Қазақ энциклопедиясы», 2007. - с. 418.
Ұқсас жаңалықтар
21 Мамыр, 17:49
ШЫМКЕНТ ҚАЛАСЫНЫҢ ДОСТЫҚ ҮЙІНДЕ ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫ АССАМБЛЕЯСЫ ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ӨҢІРЛІК КЛУБЫНЫҢ ОТЫРЫСЫ ӨТТІ
21 Мамыр, 18:22
КОСШЫ ҚАЛАСЫНДА «ОТБАСЫ – МЕЙІРІМ МЕКЕНІ» АТТЫ ОБЛЫСТЫҚ ФОРУМ ӨТТІ
21 Мамыр, 10:05
Ә.Қайырбек Гималай шыңында күй орындап, ҚХА 30 жылдығымен құттықтады
вчера, 06:21
Париж қ. ЮНЕСКО-ның штаб-пәтерінде ҚХА қоғамдық келісім мен этносаралық бірлікті нығайту бағытындағы қызметінің тұңғыш рет таныстырылымы өтті