418
Шарф Иван Иванович
Өмір жылдары: (1930-2008 жж.)
Нұр-Сұлтандағы «Видергебурт» неміс қоғамының танымал негізін қалаушы. Ол сонымен қатар саяси қуғын-сүргін және тоталитаризм құрбандарын еске алу мемориалдық мұражай кешенін құрды.
Иван Иванович Шарф Қазақстанға жер аударылған немістер арасында ерекше орын алады. Оның өмір жолы сталинизмнің құрбаны болып, лайықты өмір сүре білген адамның керемет үлгісі болып табылады.
Өзінің тағдыры мен өмірден алған сабақтары туралы еске түсіре отырып, Иван Иванович былай деп жазды: «Мен өз-өзімді қалыптастырғаннан бұрын Кеңес кезінде белгілі бір сынақтардан өттім. Тағдырдың айдауымен тап болған бұл ауылды ешқашан ұмытпаймын, өйткені мен алдымен адамдардың жылуы мен көңіл-күйін сезіндім. Бізді, немістерді шығысқа қарай Қазақстанға жер аударды. Менің әкем ату жазасына кесілді, ал анам сол кездегі қуғын-сүргіннің бәрін басынан өткерді. Біз бұл жерге жалаңаш және жалаң аяқ келдік. Қатты аяз кезінде бізді стансаға қалай түсіргенін ешқашан ұмытпаймын. Ақсақалдар тұлыптарын шешіп, мені, мен секілді басқа да балаларды мұқият орап алды. Мен интернатта, балалар үйінде тұрдым».
Целиноград құс өсіру бірлестігінің бас директоры, Социалистік Еңбек Ері Иван Шарф ауыл шаруашылығының қызметкері ғана емес, сонымен қатар Ақмола облысының қоғам қайраткері болды.
Ол қазақ тілін жетік меңгерген, жергілікті қазақтар арасында үлкен беделге ие болған және қазақ тілі мен мәдениетін дамытуға қатысты мәселелерді үнемі көтеріп отыратын. Бұл оны басқа қазақтармен тығыз байланыстырды. 1989 жылы Иван Иванович алғашқылардың бірі болып саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу жұмыстарын жүргізе бастады. Оның қызметі Қарлагтағы «АЛЖИР» әйелдер лагерінің тарихымен байланысты. Кеңес өкіметі жылдарында АЛЖИР тарихы зерттелмеген күйінде қалды, көпшілігі әйелдер лагерьлерінің барын білмеді.
1989 жылы Малиновка ауылында репрессия құрбандарын еске алуға арналған мемориалдық кешен құрылды. Оның ашылуы туралы Иван Иванович былай деп жазды: «Біздің бастамамыздың тағы бірі – саяси қуғын-сүргін құрбандарына ескерткіш орнату. Біз сталиндік репрессияның зардаптарын бастан өткерген әйелдер туралы естеліктерді сақтау үшін не істеу керектігін ойлана бастадық».
1989 жылдан бастап Иван Иванович Қазақстандағы арнайы мигранттар мен саяси қуғын-сүргін құрбандарын қалпына келтіру жөніндегі барлық қоғамдық бастамаларға қатысты. 1989 жылы 30 наурызда Мәскеуде «Видергебурт» Бүкілодақтық неміс қоғамы құрылды, Иван Шарф Ақмола облысында неміс қоғамын құрды.
Өміріндегі Қазақстанмен, қазақ халқымен байланысты бірегей оқиғалары
Иван Иванович жаңалық ашушы ғалым болды. Ол ең жаңа технологияны енгізе отырып, құс фабрикасын салды. Құс етінің құрамы Бүкілодақтық құс шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының ұсыныстарына сәйкес болды. 1975 жылы Целиноград ауылшаруашылық институтында кандидаттық диссертация қорғады. Ал 1986 жылы ауылшаруашылық өндірісін ұйымдастырушы ретінде Социалистік Еңбек Ері атағына ие болды.
Иван Шарф Малиновка ауылының әлеуметтік-экономикалық және мәдени-ағарту мәселелерін шешті. Оның басқару жылдарында мәдениет үйі, үш қабатты орта мектеп, балабақша, екі дүкені бар сауда орталығы, тұрмыстық комбинат, қонақ үй, қауымдастық кеңсесінің үш қабатты әкімшілік ғимараты салынды.
Кеңес жылдары Малиновка ауылы бүкіл Ақмола облысы үшін үлгі болды. Өкінішке орай, бұл көрнекті тұлғаның өмірлік белсенділігі мен қосқан үлесі жеткілікті дәрежеде зерттелмеген және бағаланбаған. Біз бұл тұлғаның өмір жолын болашақ зерттеушілер қарастырады деп үміттенеміз.
Социалистік Еңбек Ері (1986 ж.).
Ленин ордені (1986 ж.).
Октябрь Революциясы ордені.
«Құрмет Белгісі» ордені.
Республика Жоғарғы Кеңесінің депутаты, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының мүшесі болып сайланды.
Мусагалиева А. Иван Шарф: «Прожить достойную жизнь». DAZ, 31 тамыз, 2018.
Ұқсас жаңалықтар
28 Сәуір, 19:36
«Бірлік жүгірісі» республикалық жартылай марафоны өтті
29 Сәуір, 10:51
Алматы облысында «Бірлік жүгірісі» марафоны өтті
27 Сәуір, 17:56
Елордалық Ақсақалдар кеңесінің өкілдері зардап шеккен өңірлерге гуманитарлық көмек жіберді
27 Сәуір, 18:46
Президент қалалық сенбілікке қатысты
1 Мамыр, 09:59
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқының бірлігі күнімен құттықтауы