Өзінің тегінің этимологиясын зерттей отырып, И.Щеголихин тегі Шегелі хан деген сөзден шықты деген болжамды келтіреді. Түркі тілдерінде «шеге» сөзі - сарбаз қатарына алынғандар, олардың етіктері шегеленген болса, түркілерде тігілген етік болған. Түркі «шеге» сөзінен орыстың «щеголь» сөзі шықты.

 Тұлға туралы қазіргі замандастардың естеліктері, зерттеушілердің, оқушылардың, ұрпақтардың пікірлері

«Иван Павлович Щеголихиннің романдары мен әңгімелерінде әр оқырман мәңгілік сұрақтарға дана жауап таба алатын: өмірді қалай сүру керек, сүйіспеншілікке қалай бөлену керек, бақытты қалай табуға болады?», Жандосова Зәйтуна, журналист.

Өміріндегі Қазақстанмен, қазақ халқымен байланысты бірегей оқиғалары

Ұлттық колорит, кейіпкерлер мен олардың ауқымы, олардың сыртқы түрінің жарқын белгілері - прозаиктің өзіндік стилі. Иван Шеголихин Қазақстан халқының Еуразияның шексіз кеңістігінде ежелгі, ортақ қазақ-түрік-славян тарихы бар екендігіне сенімді болды.

«Кез келген ұлттың тілі тек қарым-қатынас құралы, қарым-қатынас тәсілі ғана емес. Тіл - тасымалдаушы, ұлттық намыстың дауысы, халықтың моральдық, саяси және азаматтық толықтығының көрінісі. Жеке отбасылық өмірде қарт адамдардың сәбилермен қарым-қатынасы қандай? Олар бір-бірін түсінеді ме? «Көзімнің қарасы!» - деп қазақтар немерелеріне жылы жүзбен айтады, ал жастар кейде қарттарды естімейді. Баланың жанын нәрлендіретін ең нәзік, жанға жайлы сөздерді олар тыңдамайды. Осылайша, ұрпақтардың өзара байланысы, рухани сабақтастық, дәстүр, этникалық жады бұзылады …»

Соңғы жылдары И.П.Щеголихин роман мен повесть жанрларында жемісті еңбек етті, олар белгілі автобиографиялық сипатқа ие. Иван Щеголихиннің философиялық тұрғыдан бай прозасы - тың эпопеясы пен қазіргі кездің парақтары, өткен тарихи тұлғалардың көркем бейнелері, үлкен және кіші отанның әуендері ...

Ғылыми, әдеби шығармалар, басылымдар:

Романдары: «Снега метельные», «Дефицит», «Не жалею, не зову, не плачу».

Повестері: «Седое поле», «Бремя выбора», «Слишком доброе сердце», «Должностные лица», «Желтое лицо», «Хочу вечности».

Азизова А. О. Автобиографизм прозы Ивана Щеголихина периода Независимости Казахстана // ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы = Вестник КазНУ. Сер. филологическая. - 2015. - № 4. - C. 198-202.

Ананьева Светлана. От исторических романов - к философскому эссе: Народному писателю Казахстана Ивану Щеголихину исполнилось бы 85 лет // Казахстанская правда. - 2012. - 6 апреля. - С. 20.

Джандосова Зайтуна. Я не хотел говорить «прощайте»... // Казахстанская правда. - 2010. - 14 декабря. - С. 9.

Иван Щеголихин. Писатели Казахстана: справ. / сост. М. Ауэзов, К. Турсункулов, Р. Жангужина. - Алма-Ата, 1982. - С. 270-271.

Таттимбетова К.О. Проблема героя в автобиографическом романе И. Щеголихина «Не жалею, не зову, не плачу...» //ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы // Вестник КазНУ. Сер. филологическая. - 2017. - № 2. - С. 394-398.

Щеголихин Иван Павлович. Русские писатели Казахстана: библиогр. справ. / Б. Джолдасбекова, Э. Какильбаева. - Алматы, 2011. - С. 187-200.

Жазушы мультимәдениет негізінде әлемнің болашағын болжауға тырысты. Әдеби дәстүр тарихи құжаттармен үйлеседі. Естеліктер жеке тағдырды сақтайды. Бұл – халық жадының бөлігі, оны сақтау және кейінгі ұрпаққа болашақ алдында қауіпсіздік сезімін алуға мүмкіндік береді.

«Между прошлым и будущим» романы мен «Читая Ивана Щеголихина...» аудиокітабы - өмір бойы адал қызмет еткен қазақ халқына арналған өсиет.