Қазақстан халқы Ассамблеясы

315

Шубин Виктор Игнатьевич

Өмір жылдары: (1919 – 1997 жж.)

    Шубин Виктор Игнатьевич – Кеңес Одағының көрнекті аграрийі, ауыл экономикасының жаңашылы, Батыс Қазақстан облысы Сырым ауданының «Правда» газеті атындағы Еңбек Қызыл Ту орденді астық совхозының директоры – КСРО-ның ең ірі және ең үздік совхоздарының бірі, одақтың үлгілі көрсеткіш шаруашылығы деп танылған.

    1919 жылы 22 қаңтарда Енисей губерниясының (Қазіргі Красноярск өлкесі Ермак ауданы) Минусинск уезінің ВерхнеУсинский ауылында, Игнатий және Мария Шубиндердің шаруа отбасында дүниеге келді. Үш баланың үлкені, ұлты – орыс.

    1930 жылдары отбасы Алматы облысының Талғар қаласына көшті. 1937-1941 жылдары Алматы зооветеринарлық институтында оқып, 1941-1942 жылдары Ақмола облысының «Восточный» совхозында аға зоотехник болып жұмыс істеді.

    1942-1946 жылдары Қызыл Армияның әуе-десанттық әскерлерінде қызмет етті, Ұлы Отан соғысына қатысушы. Ол Солтүстік-Батыс майдандағы шайқастарға қатысып, Ескі Руссаның астында жарақат алып, ауруханада емделді. Саран әскери-жаяу әскер училищесінде оқу курсынан өтіп, гвардия лейтенанты атағын алды. 1943 жылы ВКП(б) құрамына кірді.

    Әскерден келген соң Шымкент облысының № 122 зауыты директорының орынбасары және Көкшетау облысының № 111 жылқы зауытында аға зоотехник болып жұмыс істеді. 1950 жылдан – Батыс Қазақстан облысы Жымпиты (қазіргі Сырым) ауданындағы № 117 жылқы зауытының директоры. Жылқы зауытына тағайындау туралы бұйрыққа КСРО ауыл шаруашылығы министрінің жылқы шаруашылығы жөніндегі орынбасары С.М. Буденный қол қойған.

    1956 жылдың қысында № 117 жылқы зауыты «Правда» газеті атындағы астық совхозымен біріктірілді. Қайта құрылған «Правда» астық совхозының басында ферманың бұрынғы директоры Виктор Игнатьевич Шубин тұрды, ол өзін ауылшаруашылық өндірісінің ұйымдастырушысы ретінде көрсетті.

    Басқаратын экономиканың профилінің түбегейлі өзгеруіне байланысты директор көп нәрсені қайта бастауға мәжбүр болды. Егін шаруашылығы саласында өз біліктілігін арттыру, осы бағытта шаруашылықтардың жаңа әдістері мен жұмыс тәжірибесін зерделеу, мамандар кадрларын шебер таңдау қажет болды. Өндірістік үдерісті мүлдем жаңа жолмен ұйымдастыру қажет болды.

    Совхозда РСФСР мен Украин ССР-нен келген тың игерушілер көп еңбек етті. Жұмысшылардың басым бөлігін немістер құрады, олар соғыстың басында Батыс Қазақстанға жер аударылды.

    Көп ұлтты адамдар массивінен достық, мақсатты және жұмыс істейтін ұжым құру Виктор Игнатьевичтің үлкен еңбектеріне тұрарлық еді. Мұнда ең бастысы Шубиннің адами қасиеттері болды. Ол совхозда тұратын барлық ұлттардың мәдениеті мен негізгі дәстүрлерін білетін. Барлық ұлттық мерекелерді, қазақ және неміс тілдерін үйренген.

    Шубин Тоғанасқа келіп, жаңа шаруашылықты қабылдай бастағанда, ол жерді ұтымды пайдалану мақсатында бүкіл аумақты аралап шықты. Жергілікті қазақтар оған Орал-Жымпиты тас жолының маңында үнемі техника бұзылып, басқа да түсініксіз жағдайлар болып жатқанын айтты. Сол жерге келіп, адамдардың айтқанына құлақ салып, осы аумақты қоршап мұнда ешқандай жұмыс жасамауға бұйрық берді. Шубин, сүйегіне дейін коммунист, рационалды ойлайтын адам, бұл түсініксіз жер қиындық туығызатынын білді, сондықтан құрметпен қарауды қажет ететін белгілі бір күштің барын бірден түсінді. Оның құпия бұйрығы мүлтіксіз орындалды, ал қазақ халқы өз директорын қолдау білдірді. Уақыт өте келе, мүмкіндік туған кезде, ризашылық білдірген ұрпақтар осы жерге мазар қойып, қасиетті Дәдем атаның құрметіне белгі қояды. Қазір бұл жер ұлттық және діни көзқарасқа қарамастан, адамдардың жаппай табыну орнына айналған. Тұрғындар бұл қасиетті орынды жойылудан Виктор Игнатьевич Шубин сақтағанын ұмытпайды.

    Оның таңы ерте басталатын, ол бірінші болып тұрып, бәрін өз көзімен көру үшін совхоздың бүкіл орталық жерін аралап шығатын. Шубин үшін артық ештеңе болған жоқ – ол тек совхоз проблемаларына ғана емес, ауыл тұрғындарының жеке істеріне де назар аударды. Ал күнделікті таңертеңгі жедел жиналыста ол өндірістің де, күнделікті өмірдің де нақты және өзекті мәселелері туралы айтатын. Ол үшін түкке тұрғысыз деген ештеңе болмады, ал адамдар оны қамқорлық жасаудың нақты көрінісі деп қабылдады. Ардагер Шубин барлық шешімдерді жедел қабылдап, барлық ақауларды дереу жоятын.

    Бірақ оның ең маңызды қасиеті басқарушылық талант және міндеттерді қою мен шешу қабілеті болды. В.И. Шубиннің басшылығымен кеңес шаруашылығы ұжымы айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізді. Қысқа мерзімде шаруашылық жоғары пайдалы, көп салалы болып, алдыңғы қатарға шықты.

    Дәнді дақылдар айналымына 30 мың гектарға жуық тың жерлерді игеру нәтижесінде егістік алқабы күрт кеңейіп, мемлекетке нан беру артылды. 1956 жылы совхоз гектарынан 11 центнерден бұрын-соңды болмаған жоғары өнім жинап, мемлекетке 1 миллион 800 мың пұт нан тапсырды.

    1963 жылы ол басқарған шаруашылық мемлекетке 215 мың центнер, ал 1964 жылы 348 мың центнер нан тапсырды. Совхоз мемлекетке нан тапсырудың жеті жылдық жоспарын 144,5 пайызға орындады. Сонымен бірге совхозда мал шаруашылығы табысты дамыды. 1966 жылы шаруашылықта ірі қараның 3527 басы, 22 мың қой және 2400 шошқа болды.

    Директор әлеуметтік салаға көп көңіл бөлді. Тоғанас ауылында орталық тұрғын үй салынды, қуатты қазандық, мәдениет сарайы, орта мектеп, аурухана, емхана, сауда орталығы, стадион, монша пайда болды. Ауыл көшелері көгалдандырылып, тротуарлар асфальтталды. 1968 жылы совхоз үлгілі-көрсеткіш шаруашылық болып танылды.

    «Сол кезде еңбекті ұйымдастыру мұнда таңқаларлық болды, барлық жолдар асфальтталды, совхоз кенттері нағыз агроқалашықтарға айналды, ал орталық усадьба көз қуантатын: силикат кірпіштен салынған үйлер, мәдениет сарайы, сауда орталығы, стадион, көшелердегі гүлзарлар – барлығы ұқыпты, есеппен – барлығы адамдар үшін істелген. Тіпті құрғақшылық жылдары да совхозда лайықты өнім алуға қол жеткізгені таңқаларлық емес» – деп 1984 жылы «Казахстанская правда» газетінде совхоз туралы жазылған.

    Виктор Игнатьевич Шубин 1995 жылы құрметті демалысқа шықты. 1997 жылы 25 тамызда 79 жасында өмірден озды. Туған Тоғанас ауылының зиратында жерленген.

    КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының 1957 жылғы 11 қаңтардағы Жарлығымен тың және тыңайған жерлерді игеру және жоғары өнім алу бойынша жұмыста қол жеткізген ерекше жетістіктері үшін Виктор Игнатьевич Шубинге Ленин ордені және «Орақ пен Балға» алтын медалі тапсырыла отырып, Социалистік Еңбек Ері атағы берілді.

    Озық кеңшар директоры бірнеше рет ең жоғары мемлекеттік наградалармен марапатталды. Бұл – Лениннің 4 ордені, Октябрь революциясы ордені, Отан соғысы ордені және көптеген медальдар. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты болып сайланды. 1976 жылы КОКП XXV съезінің делегаты болып, съезд Төралқасының мүшесі болып сайланды.

    Социалистік Еңбек Ері.

    1. Айташев, М. Тоғанасты түлетіп еді бір кезде. // Орал өңірі. – 2014. - 1 ақпан - (№12). - Б.6.

    2. Водолажский В. Первоцелинник: Герой Соц. Труда, кавалер четырех орденов Ленина, ордена Октябрьской Революции - Шубин В.И. // Приуралье. – 2003. - 18 октября. - с.4.

    3. Карасаев Т. Человек-легенда: 100-летие Героя Соц. Труда Шубина В.И. // Приуралье. – 2019. - №4. - С.6.

    4. Кузнецов Б. Первопроходец // Приуралье. – 2009. - 20 января. - (№7). - С.4.

    5. Кузнецов Б. История совхоза - его биография: Памяти В.И. Шубина. Совхоз им. газеты «Правда» // Приуралье. – 2004. - №9. - С.2.

    6. Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. Алматы, 2002. – С.529.

    Бұл адамның есімі өлке тарихының маңызды бөлігі ретінде сақталған. Орал қаласының көшелерінің біріне В.И. Шубин есімі берілген.

    Сырым ауданы Тоғанас ауылындағы орта мектеп оның есімімен аталған.

    Кеңшар директорын еске алу үшін мемориалды музей ұйымдастырылды, мектеп ғимаратына мемориалды тақта орнатылды.

    2014 жылы туған ауылында қазақ жерінің ұлы еңбекшісі туралы терең құрмет пен жарқын естеліктің белгісі ретінде бюст орнатылды.

Кейін қарай