Қазақстан халқы Ассамблеясы

1278

Брусиловский Евгений Григорьевич

Өмір жылдары: (1905-1982 жж.)

    Көрнекті композитор, қазақ музыка өнерінің негізін қалаушыларының бірі, Қазақ КСР халық әртісі, профессор, КСРО және Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлықтарының лауреаты.

    Біздің заманымызда Құрманғазы музыкасының кең таралуы, оның атының Алматы консерваториясына берілуі Евгений Григорьевичтің ең үлкен жетістіктерінің бірі. Композитордың жүз жылдық мерейтойына орай коллекционер Наум Шафердің Граммофондық жазбалар музей-үйі Евгений Брусиловскийдің әндері мен романстарының және оның өңдеуіндегі қазақтың халық әндерінің лазерлік дискісін шығарды.

     

    Тұлға туралы қазіргі замандастардың естеліктері, зерттеушілердің, оқушылардың, ұрпақтардың пікірлері

     

    Е.Г. Брусиловскийдің музыкалық туындылары жарқын, қиялды әуендермен сипатталады.

     

    Оның өмірлік ісі қазақтың 250-ден астам халық әндері мен күйлерін жинау және жазу болды.

     

    Брусиловский: «Менің жолым болды, алыс ауылдарда халық музыкасын сақтап қалған Махамбет пен Науша Бөкейхановтармен, Қали Жантілеуовпен, Дина Нұрпейісовамен және көптеген басқа домбырашылармен таныса алдым. Мен дала бақсыларының қаруы – қобыздың үнін естідім. Жылқының жалы оның дауысын мистикалық етті. Бақсы оның жұмбақ күшін білетін».

     

    «Егер біз Александр Затаевичке қазақ фольклорының ең жақсы үлгілерін сақтап қалдырғаны үшін алғыс білдірсек, онда Евгений Брусиловскийге олардың рухани әлеуетін әлемдік музыкалық мәдениеттің шедеврлер деңгейіне көтергендігі үшін басымызды иеміз» - дейді филолог және музыкатанушы, композитор, коллекционер, республикадағы жалғыз грампластинкалар музейінің ұйымдастырушысы. Наум Шафер.

     

    Өміріндегі Қазақстанмен, қазақ халқымен байланысты бірегей оқиғалары

     

    Евгений Брусиловский қазақ камералық музыкасының алғашқы үлгілерін - керемет фортепиано мен скрипка циклдерін жасады. «Боз-Айғыр» сюитасы кез-келген концерттің скрипкашысының репертуарының декорына айналды. Бұл отандық камералық-аспаптық музыка тарихындағы құнды үлес. Ол Мұқан Төлебаевпен және Латиф Хамидимен бірге 1945-1992 және 1992-2006 жылдарғы Қазақстанның Мемлекеттік Гимнінің авторы.

    Е.Г. Брусиловский өзінің шығармашылық қызметін қазақ музыкалық фольклорын зерттеуге арнады. Алғашқы қазақ операларының, симфонияларының, кантата-ораторияларының және хор жұмыстарының бастапқы даңқы оған тиесілі. Брусиловский – «Қыз Жібек», «Жалбыр», «Ер Тарғын» операларының, «Сары-арқа», «Құрманғазы» симфонияларының, 500-ден астам ән, романстар, хор туындылары, кантаталар мен сюиталардың авторы.

    Брусиловский алғашқы болып қайталанбас Құрманғазы есімін ақтауды қолға алды. Е. Брусиловский «Құрмангазы» симфониясы үшін Құрманғазы атындағы Қазақ ССР Мемлекеттік сыйлығымен марапатталды.

    1.   Творчество композиторов Казахстана: вехи развития. Сборник статей. Алматы: LEM, 2010г.

    2.   Традиции состязательного искусства и казахская опера. Монография. Алматы: LEM, 2010г.

    3.   Судьбы высокое многоголосье, Газета «Казахстанская правда», 25.02.2011 г.

    4.    «Наследие Евгения Брусиловского» Н.Курпякова, Газета «Казахстанская правда», 13.11.2015г.

    5.    «Черным по белому…» Н.Кетегенова, кандидат искусствоведения, профессор, академик МАИН РК, «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері», член Союза композиторов Казахстана. Республиканский общественно-политический журнал «Мысль», 01.06.2019г.

    6.   Известие НАН РК, Серия общественных наук, 2011, № 5;

    7.   http://www.gatobabai.kz/dk.shtml

    8.   https://www.kazpravda.kz/articles/view/nasledie-evgeniya-brusilovskogo

    •      Қазақстанның Нұр-Сұлтан, Алматы (Тастақ ауданында), Петропавл және Өскемен қалаларындағы көшелер Е. Брусиловскийдің есімімен аталды.

    • 2005 жылы Қазақстанның Брусиловскийге арналған почта маркасы басылды.

    •      Қазақстанда Е. Брусиловскийдің туғанына 100 жыл толуына орай режиссер И. Ганапольскийдің «Тағдыр сызығы» фильмі жарық көрді.


     


Кейін қарай