Қазақстан халқы Ассамблеясы

414

Григорьев Евгений Иванович

Өмір жылдары: (1930 – 2012 жж.)

    Көрнекті педагог, ағартушы ғалым, қоғам қайраткері, философия ғылымдарының докторы, профессор. Ұлы гуманист және ойшыл Абай Құнанбаевтың этикалық-философиялық ілімінің ірі зерттеушісі және танымал тұлғасы. Абай тілін жетік меңгерген, бірінші академиялық абайтанушы деп танылған.

    1930 жылы 14 қазанда Өскемен қаласында дүниеге келген. 1954 жылы С.М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің философия факультетін үздік бітірген. 1954-1961 жылдары комсомол және партия жұмыстарын атқарған.

    1961 жылдың қыркүйегінен 2012 жылға дейін Өскемен жол-құрылыс институтында (қазіргі Д. Серікбаев атындағы ШҚМТУ) ғылыми-педагогикалық қызметпен айналысты. Өскемен қаласының алғашқы студенттік құрылыс отрядтарының ұйымдастырушысы болды.

    ШҚМТУ-да 51 жыл жұмыс істеді және ассистенттен ғылым докторы, профессорға дейін көтерілді. Сол кезеңде ол 200-ге жуық ғылыми және ғылыми-әдістемелік еңбектер, оның ішінде 11 монография жариялады.

    1967 жылы философия бойынша кандидаттық, 1990 жылы докторлық диссертациясын қорғады.

    Е.И. Григорьевтің қазақтың ұлы ойшылы Абайдың өмірі мен қызметі туралы кітаптары үлкен құндылыққа ие. Евгений Иванович Абайдың этикалық-философиялық ілімін жүйелі түрде баяндаудың алғашқы талпыныстарының бірін қабылдап, әрбір қазақстандық өз ойлары мен істерін Абайдың рухани-адамгершілік ілімінің идеяларымен салыстыруы тиіс деген қорытынды жасады. Бірақ бұл үшін Қазақстан халқы осы постулаттарды білуі тиіс. «Өтінемін: менің сөзіме құлақ түріңіздер», «Қазақ даласының шырағы», «Ұлы даланың Прометейі», «Адам бол», «Рухыңды оятыңдар, қазақтар!» – бұларда Абайдың идеялық мұрагерлерінің, Алаш қозғалысы мен Алаш-Орда Үкіметі қайраткерлерінің, Сталиндік-бериевтік инквизиция кезеңінде қуғын-сүргінге ұшырап, қаза тапқандардың тағдыры суреттелген.

    Өмірінің соңғы жылдары Д. Серікбаев атындағы ШҚМТУ-да философия және адам дамуының мәселелері кафедрасының профессоры болып жұмыс істеді. «Абай және XXI ғасыр» халықаралық клубының Шығыс аймақтық орталығын басқарды. Е.И. Григорьев Абайдың мәдени-адамгершілік мұрасы бойынша зор ғылыми және танымал болатын жұмыс жүргізді. Әріптестері мен шәкірттерінің естеліктерінде Евгений Иванович орыс тілінде сөйлейтін жастарды Ұлы Абай сөйлеп, жазған қазақ тілін үйренуге тынымсыз шақырды.

    2007 жылы университет басшылығы Е.И. Григорьевтің жастардың бойында гуманистік көзқарасты қалыптастыру үшін «Адам бол» курсын оқу орындарының бағдарламасына енгізу туралы бастамасын қолдады.

    Е.И. Григорьев 10 жылдан астам уақыт Шығыс Қазақстан облысы халқы Ассамблеясының Ғылыми-сарапшылық тобын басқарды. Оның тікелей қатысуымен 10-нан астам халықаралық ғылыми-теориялық және ғылыми-практикалық конференциялар, ондаған «дөңгелек үстелдер», ғылыми семинарлар өткізілді.

    1.   Григорьев Е.И. «Прошу: прислушайтесь к словам моим»: научно-популярные очерки общественно-политических и философских взглядов Абая - Өскемен, 1995. – 96-б.

    2.   Григорьев Е.И. Светоч степи казахской. - Алматы: Ақыл кітабы, 2002. – 462-б.

    3.   Григорьев Е. И. Прометей великой степи. - Өскемен: Шығыс Ақпарат, 2005. – 363-б.

    4.   Григорьев, Е.И. Адам бол: этико-философское учение Абая. - Өскемен: ШҚМТУ, 2006. – 321-б.

    5.   Григорьев, Е.И. «Почто, мой друг, почто слеза катится?»: научно-популярные историко-философские очерки. - Өскемен: ШҚМТУ баспасы, 2009. – 71-б.

    6.   Григорьев Е.И. Абай и движение Алаш. - Өскемен: «Алтын Бесік», 2010. – 275-б.

     

     

     


    «Құрмет» орденінің иегері, «Қазақстан Республикасының Білім беру ісінің құрметті қызметкері», «Қазақстан Республикасының ғылымын дамытуға сіңірген еңбегі үшін» ордендерінің иегері.

    Абайдың өмірі туралы очерктер сериясы үшін Қазақстан Журналистер Одағы сыйлығының лауреаты. «Абай» және «Ы. Алтынсарин» медальдарымен марапатталған.

    1. Георгиева Н. Ғылым шыңында // Дидар. - 2000. - 14 қазан. - Б. 2.

    2. Евгений Иванович Григорьев // Дидар. - 2012. - 20 желтоқсан. - Б. 17.

    3. Калдыбаева Т. С Абаем в сердце: [об Абае Кунанбаеве и ученом-абаеведе Е.И. Григорьеве] // Рудный Алтай. - 2005. - 8 ноября. - С. 4.

    4. Путь длиною в 50 лет: история и люди. - Усть-Каменогорск: Изд-во ВКГТУ, 2008. - С. 140.

    5. Шик Л. На перекрестках дружбы: [об абаеведе Е. Григорьеве] // Достық. - 2009. - № 3. - С. 36 - 37.

Кейін қарай