Қазақстан халқы Ассамблеясы

284

Перевезенцев Леонид Никитович

Өмір жылдары: (1937 – 2011 жж.)

    Перевезенцев Леонид Никитович – Танымал қазақстандық геолог, Өзбекстан мен Қазақстандағы бірқатар газ және мұнай кен орындарының ашылуларының авторы және әзірлеушісі, өзінің сүйікті ісі – мұнай барлау мен өндіруге 40 жылдан астам уақытын арнаған.

    Леонид Никитович 1937 жылы 10 қазанда Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қаласында дүниеге келген. Жас кезінде ол тау-кен ісі мамандығын таңдап, 1955 жылы орта мектепті бітіргеннен кейін Өскемен тау-кен металлургия ғылыми-зерттеу институтына коллектор болып жұмысқа орналасты.

    1957 жылы Қазақ политехникалық институтына оқуға түсті. Үшінші курс студенті болып жүріп «кен ісі» бөлімінен «мұнайлы» деп студенттер өзара атап кеткен мамандыққа ауысты. Л.Н. Перевезенцевтің бүкіл өмірін дәл осы мамандық таңдауы анықтады.

    Жоғары оқу орнын 1962 жылы «Геология және мұнай мен газ-кен орындарын барлау» мамандығы бойынша бітіргеннен кейін оның бүкіл еңбек өмірі жаңа мұнай және газ-кен орындарын іздеумен және барлаумен байланысты болады. КСРО жағдайында Л.Н. Перевезенцев Қазақстанда ғана емес, Ресей мен Өзбекстанда да жұмыс істеп үлгерді.

    Перевезенцевтің адам және тұлға ретінде қалыптасуында ол бақыт пен өркендеудің негізі деп санайтын отбасы үлкен рөл атқарды. Өзі үлкен отбасында өсіп туыстарымен де, достарымен де әрқашан ортақ рухты қолдады. Сондықтан үлкен және жалпы, отбасылық, кітаптарға деген сүйіспеншілік туындаған.

    Жақсы оқығанының арқасында ол өте білімді адам еді, көп саяхаттап, керемет әңгімешіл болды. Отбасында әлі күнге дейін ол өте жақсы дайындағанын еске алады – әсіресе палау, бешбармақ, еттен жасалған басқа да тағамдарды, өзі «үй кеспесін» жасаған; спортты жақсы көрген – классикалық күрестен спорт шебері үміткері болған, шахмат бойынша дәрежесі (және геологтар арасында Қазақстан чемпионы атағы) болған, волейбол және баскетболды керемет ойнаған.

    Ол бүкіл отбасын бір үстел басына жинауды ұнататын, әзілдесіп, қызықты әңгімелер айтатын, балалары мен екі немересін шын жүректен жақсы көретін.

    1963 жылы «Каршинефтеразведка» тресінің газ қорын есептеу жөніндегі партияның аға геологы болып жұмыс істеді. Тамыз айында «Бухаранефтеразведка» тресінің № 3 іздеу-барлау партиясының аға геологы болып жұмыс істеді.

    1966 жылдың қазан айында Л.Н. Перевезенцев Қазақ КСР Геология министрлігінің өкімімен Жарқамыс мұнай барлау экспедициясына «Ақтөбемұнайгазбарлау» тресіне жұмысқа жіберілді.

    Кейінгі жылдары оның тағдыры Қазақ КСР Геология министрлігінің Ақтөбе мұнай барлау экспедициясының құрамындағы жұмыспен байланысты болды. Л.Н. Перевезенцев сол кезде барлық жетекші алаңдарда жұмыс істеді және бірқатар кен орындары – Құрсай, Тасшы, Мойынқұм, Бұлақтыкөл, Түсқұм, Шикембай, Санқұбай, Алмұратқоңыр бойынша есептер құрастырды, Ақжар, Қаратөбе, Оңтүстік Қаратөбе, Жаңажол, Өріктау кен орындарында іздестіру-барлау жұмыстарына қатысты.

    Л.Н. Перевезенцев Сурхандария облысының кен орындарының бірі бойынша газ қорларын есептей отырып, геологиялық есепті жасауға қатысты, Бұхара облысының үш алаңында бұрғылау нәтижелері бойынша есептердің авторы болды.

    80-жылдардың басында ол Қазан экспедициялық терең бұрғылау экспедициясының бас геологы болып тағайындалды. Содан кейін Леонид Никитович 1978 жылы ашылған Жаңажол кен орнында алғашқы пайдалану ұңғымаларын бұрғылауға және игеруге геологиялық бақылау жүргізді.

    1983 жылдың қаңтар айынан бастап Л.Н. Перевезенцев «Ақтөбемұнайгазбарлау» бірлестігінің геологиялық бөлімінің бастығы болып тағайындалды. Сол кездегі басты назар Жаңажол кен орнын игеруге бағытталды және Леонид Никитович осы кен орнын игерудің «технологиялық схемасын» жасауға және жаңа энергия үнемдейтін технологияларды енгізуге қатысты. Олардың бірі «Мұнай-газ және мұнай-конденсат кен орындарын игеру тәсілі» өнертабыс ретінде танылды және патенттелді.

    Л.Н. Перевезенцев ұсынған шешім жаңашыл болды және кен орнын игеруде үлкен нәтиже берді. Мұны тәжірибе растайды – жаңа объектіні әзірлеу нәтижелері, ол бойынша жоғары сағалық қысымдарды сақтай отырып, бұрқақты өндіру кезеңі 15 жылдан астам уақыт бойы жалғасып келеді, бастапқы алынатын мұнай қорларының 60%-ын іріктеу кезінде Л.Н. Перевезенцевтің бұл дамуын әлі күнге дейін отандық және ресейлік мұнайшылар кеңінен қолданады.

    70-80 жылдар – кеңестік мұнай-газ барлау тарихындағы өте жауапты және маңызды кезең. Дәл сол кезде қазақстандық мұнай мен газдың болашағының негізі қаланды.

    Қазақстан Республикасының тәуелсіздігі жарияланғаннан кейін елдің геологиялық қызметтерінің алдына мұнай мен газ отандық экспорттың маңызды баптарына айналған жаңа экономикалық жағдайларда жаңа кен орындарын одан әрі барлау және белгілі кен орындарын игеру міндеттері қойылды.

    Л.Н. Перевезенцев «Ақтөбемұнайгазбарлау» бірлестігінің бас геологы лауазымында 1991 жылы Ақтөбе облысында ашылған Шығыс Жағабұлақ жаңа кен орнын ашу бойынша геологиялық барлау жұмыстарын басқарды.

    Қазақстанның әлемдік экономикалық кеңістікке кіруіне қарай Ақтөбе облысы кен орындарының маңызы арта түсті – шетелдік серіктестер, жаңа инвестициялар, жаңа науқандар және жаңа тәсілдер және т.б.

    1994 жылы Л.Н. Перевезенцев «Ақтөбемұнайгазбарлау» өндірістік бірлестігі бас директорының орынбасары және геология жөніндегі вице-президенті болып тағайындалды. Бұл міндеттер ауқымын және шешілуі қажет міндеттер ауқымын кеңейтуді білдіреді. Леонид Никитович Перевезенцевтің кәсібилігі мен үлкен тәжірибесі осы қиын жылдардың бәрінде сұранысқа ие болды. «Ақтөбемұнайгазбарлау» ашық акционерлік қоғамы құрылған сәттен бастап Л.Н. Перевезенцев компанияның геология жөніндегі вице-президенті, бас геологы лауазымдарын атқарды. 2000 жылдан бастап «СНПС-Ақтөбемұнайгаз» ААҚ бас директорының кеңесшісі.

    Білімі мен тәжірибесі оған көптеген мәселелерді сәтті шешуге көмектесті. Л.Н. Перевезенцев осы ғасырдың басында бірнеше қызықты жобаларға – «Сарқырамабас» кен орнын (МГК кампания) барлауға, «Қазақ петролеум» ЖШС бас геологы ретінде «Шығыс Ажар» үлкен күрделі кен орнын жете барлауға, сондай-ақ Атырау облысында мұнай мен газдың болуына арналған барлау жұмыстарына қатысады.

    Ол өмірінің соңына дейін жұмыс істеді, өйткені басқа өмірді елестете де алмады.

    Л.Н. Перевезенцевтің достары көп болды, өзі де дос бола білді. Оның ең жақын досы тамаша адам, көрнекті мұнайшы-геолог Зейнолла Елеуұлы Бөлекбаев. Бұл уақыт сынынан өткен шынайы, берік ерлер достығы еді.

    Л.Н. Перевезенцев атаққұмарлықтан аулақ болды, лайықты марапаттар мен атақтарды алмағанына көңіл аудармайтын. Мысалы, оны (бірнеше әріптестерімен бірге) жаңа мұнай кен орындарын ашқаны үшін екі рет мемлекеттік сыйлыққа ұсынылды, бірақ бірінші рет «қарсыластарда» ірі және әйгілі «Теңгіз» кен орнының ашылуы болды, ал екінші рет комитет мүшелері сол жылы Мемлекеттік сыйлық ешкімге берілмейтіндей дауыс берді.

    Әріптестеріне жиі айтатын: «Қолыңнан келетінді шамаң барда жаса» деген оның сөздері өмірінің қағидасына айналған. Л.Н. Перевезенцевтің есімі қазақстандық геология тарихына үлкен әріптермен жазылды. Ол туған Қазақстанның түрлі өңірлерінде жұмыс істеп, сүйікті ісіне адал және риясыз өз өмірін арнады.

    Адамдардың жадында Леонид Никитович бірбеткей және аса мейірімді, кәсіби және білімді адам ретінде қалды, оның есімі посткеңестік кеңістіктегі мұнайшылардың терең құрметтіне ие.

    «Қазақстан Республикасының жер қойнауының құрметті барлаушысы».

    1. Видные деятели нефтяной промышленности. - Нефть и газ. 2000, №1 – С.111-112.

    2.Нефтяные высоты Леонида Перевезенцева. - Актюбинский вестник. 11 октября 2007 года. № 125-126 – С.4.

    3. Его многие считают свои учителем. – Ленинская смена. Экспресс К., 12 октября 2011 года. – С.1.

    4. Кто есть кто. Нефтегазовая отрасль Казахстана. 2004-2005. Справочник. – Алматы, 2005 – С.272.

    5. Нефтяная энциклопедия Казахстана. В 2 томах. – Астана, 1999. 669 с. 558 с.

Кейін қарай